Cách đây tròn 20 năm (đúng vào ngày 7/5/1999 kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ) từ một cơ duyên tình cờ mà tôi may mắn được gặp một người đồng chí thân thiết của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là Nhà báo Đỗ Phượng. Suốt 17 năm sau đó, tôi vinh dự được theo ông và được chứng kiến mối quan hệ thân mật giữa ông và Đại tướng như một định mệnh.
Hằng năm, cứ vào dịp kỷ niệm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất Đất nước 30/4, ngày Quốc tế lao động 1/5, ngày chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5, ngày sinh nhật Bác Hồ kính yêu 19/5 là cố nhà báo Đỗ Phượng thường đến thăm gia đình Đại tướng và có những bài viết, bài nói chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp. Trước khi trút hơi thở cuối cùng về với cõi Bác Hồ, nhà báo Đỗ Phượng vẫn trong dòng cảm xúc về hai con người rất đặc biệt mà ông và các đồng chí thân thiết của mình vẫn quen gọi trìu mến trân trọng là "ông Cụ" và "anh Văn". Và tôi vinh dự có phần lớn thời gian được gần gũi giúp ông sưu tầm tìm lại những tư liệu quý về hai con người rất đặc biệt trong thời đại Hồ Chí Minh.
 |
|
Sắc lệnh phong hàm Đại tướng cho đồng chí Võ Nguyên Giáp và ảnh đồng chí Võ Nguyên Giáp năm 1948. Ảnh tư liệu |
3. Vị tướng gần gũi, là học trò xuất sắc nhất của Lãnh tụ Hồ Chí Minh
Tháng 6/1940, tại Côn Minh (Trung Quốc), ông Võ Nguyên Giáp được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và từ đó, ông luôn có may mắn và vinh dự được sống và chiến đấu bên cạnh Người, được Người dìu dắt, giao nhiệm vụ, rèn luyện thử thách trong thời kỳ đầu cách mạng.
Ngày 22/12/1944, tại Cao Bằng, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập do Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ huy. Đội quân đó đã góp phần quyết định vào thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Năm 1950, trước khi mở màn chiến dịch Biên giới, ông đã cân nhắc và chọn điểm đột phá giữa thị xã Cao Bằng và Đông Khê. Sau khi trực tiếp nắm tình hình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã quyết định bỏ Cao Bằng, đánh Đông Khê để mở màn cho chiến dịch. Đây là quyết định lịch sử đầu tiên của ông có ý nghĩa “đánh điểm, diệt viện”.
 |
|
Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954) khẳng định nghệ thuật quân sự Việt Nam và tài thao lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp |
5. Đỉnh cao của nghệ thuật quân sự Việt Nam được thể hiện trong chiến dịch không cân sức: Chiến dịch Điện Biên Phủ
Nhận xét về nghệ thuật quân sự của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thượng tướng, GS Hoàng Minh Thảo nói: “Võ Nguyên Giáp là bậc thầy của cách đánh. Anh luôn tìm ra cách đánh độc đáo và sáng tạo. Anh là vị thống soái có tài thao lược kiệt xuất”.
Trong mỗi trận đánh, ông đã bộc lộ tài năng kiệt xuất với những sáng tạo nghệ thuật quân sự độc đáo, trên cơ sở kế thừa có hiệu quả nghệ thuật đánh giặc của tổ tiên và những chỉ dẫn của Hồ Chủ Tịch, tiếp thu và học tập nghệ thuật quân sự Đông-Tây.
Ông đã phát huy lên tầm cao mới nghệ thuật chiến tranh nhân dân trở thành một nét đặc sắc trong nghệ thuật quân sự Việt Nam. Đó là cuộc chiến tranh toàn dân tham gia, toàn diện trên các mặt trận, kết hợp quân sự, chính trị và ngoại giao, kết hợp chiến tranh du kích với chiến tranh chính quy.
Chiến thắng Điện Biên Phủ 65 năm trước là sự thể hiện nhãn quan chính trị của ông trong việc đáng giá thời cơ chiến lược, bảo đảm chắc đánh chắc thắng. Ông không bao giờ chấp nhận một chiến thắng mà phải trả bằng mọi giá.
Vì vậy, ông là người sáng tạo ra nhiều cách đánh độc đáo chưa hề có trong lịch sử chiến tranh cả ở Việt Nam và trên thế giới như phương châm tác chiến “đại đội độc lập, tiểu đoàn tập trung”, nghệ thuật tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu, đánh chắc, tiến chắc, “đánh điểm diệt viện”, kết hợp “vận động chiến với công kiên chiến”.
Chính nghệ thuật quân sự và cách đánh độc đáo đã gây cho đối phương nhiều bất ngờ, lúng túng và bị động đối phó, làm chuyển hóa căn bản trong tương quan lực lượng, gây suy yếu cho địch và đánh bại hoàn toàn ý chí gây chiến tranh xâm lược trong khi Pháp quân đang hùng, tướng đang mạnh, vũ khí đang đầy kho.
 |
|
Đại tướng Võ Nguyên Giáp với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Robert McNamara năm 1997 |
6. Vị tướng duy nhất đánh bại Đế quốc thực dân kiểu cũ - Pháp và Đế quốc thực dân kiểu mới - Mỹ
Theo hãng tin AFP của Pháp, “tướng Giáp được xem là một trong những nhà chiến lược quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử và là kiến trúc sư cho các chiến thắng lẫy lừng chống lại Pháp và Mỹ”.
Trong 30 năm làm Bí thư Quân ủy Trung ương, Tổng Tư lệnh quân đội, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (1946-1976), ông đã tổ chức chỉ huy quân và dân ta lần lượt đánh bại các đạo quân xâm lược của phát xít Nhật để giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945, sau đó là đánh thắng đội quân viễn chính Pháp gần 20 vạn tên, và cuối cùng là đánh bại đội quân xâm lược tinh nhuệ của đế quốc Mỹ 54 vạn quân cùng 6 vạn quân đồng minh của Mỹ.
Nhà báo Pháp Jean Claude Pomonti viết: “Ông vẫn còn lưu lại trong lịch sử như một trong những Tổng Tư lệnh chiến tranh vĩ đại của thế kỷ XX, người duy nhất liên tục đánh bại Pháp và hạ thủ Mỹ”.
Trong lịch sử thế kỷ XX, thế giới không có một vị tướng nào như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vị tướng đã đánh bại nhiều tướng nhất và được cả thế giới vinh danh. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954), một loạt các tướng nổi tiếng của nước Pháp lần lượt bị ông đánh bại: Philippe Le Clere, Etienne Valluy, C.Blaijat, M.Corgente, Delattre De Tassigny, Raul Salan, Cogny, Nava, Ely.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975), từ năm 1955 đến năm 1960, Mỹ đã phải thay 2 Đại sứ Mỹ ở miền Nam.Từ 1961 đến 1964, tướng Harkins bị triều hồi. Tháng 8/1964, Tổng tư lệnh William Westmorland thay thế Paul Harkins và trở thành vị chỉ huy cấp cao nhất của quân đội Mỹ tại chiến trường miền Nam Việt Nam.
Từ năm 1962 đến 1968, tướng R.McNamara sang Việt Nam với vai trò là “kiến trúc sư trưởng” nhưng liên tiếp không được như Mỹ mong đợi với sự phá sản của các chiến lược, kế hoạch chiến tranh ở miền Nam. Từ năm 1965 đến 1975, Tổng Tư lệnh C.Abrams được thay bằng tướng F.C. Weyand nhưng chính vị tướng này lại là người cuốn cờ để rút quân về Mỹ. Như vậy, Mỹ đã phải 4 lần thay tướng Tổng Tư lệnh. Ngoài ra, quân đội Mỹ còn bị thương vong 20 tướng khác trong chiến tranh Việt Nam.
 |
|
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người truyền cảm hứng và tiên phong trong "tư duy xanh" |
Tại Hội thảo khoa học về văn hóa Sinh vật cảnh Việt Nam ngày 06/09/1992, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nhấn mạnh:"Con người là một bộ phận của thiên nhiên, phải sống hài hòa với thiên nhiên, dựa vào thiên nhiên, biết làm chủ thiên nhiên để làm cho thiên nhiên là một nguồn sống của mình. Nếu con người tự tách mình ra khỏi thiên nhiên, nói cải tạo thiên nhiên mà lại đi với hoại hủy thiên nhiên thì đó là hành động trái với quy luật dẫn tới tai họa không thể lường hết được. Ta nên có kế hoạch vừa phát triển kinh tế gia đình vừa đi tới sản xuất lớn, tận dụng đặc điểm của của nước ta là nơi hội tụ nhiều nguồn động vật, thực vật, có nhiều loại cây, loại hoa,loại quả, có nhiều vùng đặc sản nổi tiếng, tận dụng những vùng có điều kiện thuận lợi như Đà Lạt, Ba Vì, Cúc Phương và nhiều nơi khác vốn có truyền thống trồng hoa, cây cảnh, nuôi chim, cá cảnh. Làm được như vậy thì ta vừa được kinh tế vừa được văn hóa. Muốn vậy thì ta phải có sự đầu tư vốn, ứng dụng khoa học kỹ thuật, có sự tham gia của lãnh đạo các cấp, các ngành, các địa phương và trước hết là làm sao để mọi người nhận thức được sâu sắc những giá trị về nhiều mặt của Sinh vật cảnh Việt Nam".
Từ cảm hứng "tư duy xanh" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong lĩnh vực Sinh Vật Cảnh trong suốt 30 năm qua (1989 - 2019), Hội Sinh Vật Cảnh Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Từ một thú chơi của giới thượng lưu trong xã hội đã phát triển thành một ngành kinh tế sinh thái thu hút trên 4 triệu lao động và có những đóng góp tích cực trong giá trị xuất khẩu trên 4 tỷ USD của nhóm ngành Rau, củ, hoa, quả, cây cảnh hàng năm. Sinh Vật Cảnh từ năm 2018 được Chính phủ công nhận là một trong 7 nhóm ngành quan trọng trong phát triển nông nghiệp, nông thôn nước ta.
Con theo ông Howard Limbert (một chuyên gia hang động thuộc Hiệp hội Hang động hoàng gia Anh), cách đây gần 30 năm, khi mà Việt Nam còn thiếu ăn, thiếu mặc thì Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nghĩ đến việc bảo vệ môi trường để phát triển kinh tế. Chỉ trong một lần ngắn ngủi được gặp và nghe Đại tướng nói chuyện, ông đã “vỡ” ra nhiều điều, luôn xem đó như kim chỉ nam để sống và hành động cho những đam mê của cuộc đời mình.
Năm 1992, khi vừa từ rừng ra, sau chuyến thám hiểm tìm kiếm hang động tại Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, ông được thông báo có một người rất quan trọng của Việt Nam muốn gặp đoàn thám hiểm. Thật ra lúc đó, ông không biết đó là ai và cũng không hứng thú lắm vì phải lo cấp cứu cho một cộng sự bị gặp tai nạn trong khi thám hiểm. Về sau, ông mới biết vị khách đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Ngoài ra, Đại tướng Võ Nguyên Giáp còn là một tác giả đóng góp vào kho tàng lý luận về chiến tranh nhân dân, về học thuyết quân sự Việt Nam, vào kho tàng sử học và văn học của nước nhà với 64 đầu sách với hơn 10 vạn trang in. Các tác phẩm nổi bật của ông như: “Từ nhân dân mà ra”, “Điện Biên Phủ, điểm hẹn lịch sử”, “Những năm tháng không thể nào quên”, “Chiến đấu trong vòng vây”, “Đường tới Điện Biên phủ”, “Tổng hành dinh trong mùa xuân đại thắng”, những tác phẩm viết về Tư tưởng Hồ Chí Minh...
Đại tướng Võ Nguyên Giáp còn là một nhà văn hóa, nhà giáo dục nhà khoa học, nhà lý luận quân sự hàng đầu của Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh được thế giới đánh giá là một trí tuệ siêu việt mang "tư duy xanh".
10. Vị tướng trường thọ suốt đời đấu tranh cho công lý, hòa bình và hạnh phúc của nhân dân.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là vị tướng có hạnh phúc lớn nhất là người sống thọ nhất trong số những người lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, quân đội kể từ năm 1945 đến nay với tuổi thọ 103 (ông sinh ngày 25/8/1911, mất ngày 4/10/2013). Cũng là vị tướng trường thọ bậc nhất trong lịch sử quân sự thế giới.
Đại tướng là vị tướng có uy tín lớn trong nước và trên thế giới không chỉ vì tài năng và sự nghiệp của ông đã cống hiến mà còn vì phẩm chất đạo đức trong sáng, hết lòng yêu nước thương dân, toàn tâm toàn ý phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc.
Nét đẹp cao quý nổi bật nhất, tập trung nhất về nhân cách của ông chính là tư tưởng, tinh thần “Dĩ công vi thượng”, luôn sống và hành xử khiêm tốn, giản dị, thanh cao, quyết đoán, dân chủ và bao dung, nhân hậu. Là một vị tướng trọn đời vì nước, vì dân, ông nói: “ Tôi sống ngày nào, cũng là vì đất nước ngày đó”.
Cho đến tận bây giờ, tôi vẫn nhớ như in câu chuyện cảm động về việc Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ chối làm sách ảnh về mình nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ năm 2004. Vào một ngày cuối tháng 4 năm 2004, nhà báo Đỗ Phượng đến thăm Đại tướng và trao đổi ý tưởng làm một cuốn sách ảnh về Đại tướng. Hôm ấy, nhà báo Đỗ Phượng mang theo một bản thảo của cuốn sách đến để xin ý kiến Đại tướng. Cầm cuốn sách trên tay, Đại tướng trân trọng lật mở từng trang. Khi đọc đến những trang cuối, ánh mắt Đại tướng buồn và những giọt lệ rơi trên má gầy gò. Đại tướng cảm ơn ý tưởng tốt đẹp của những phóng viên, nhà báo và những người đồng chí thân thiết đã dành cho ông. Nhưng ông đã dứt khoát từ chối việc làm sách ảnh riêng về ông bởi một lý do vô cùng xúc động: "Trong những cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc đã có biết bao đồng bào chiến sĩ đã anh dũng hi sinh ngoài mặt trận mà đến giờ vẫn chưa tìm thấy thi hài. Họ không có nổi một tấm ảnh con để cho con cháu thờ phụng, Tổ quốc ghi công. Vậy thì làm sao tôi dám nhận làm sách ảnh riêng về mình. Rất xin lỗi các đồng chí...".
Nghe Đại tướng nói vậy, không ai dám trình bày thêm dù rằng việc chuẩn bị xuất bản đã hoàn thành. Phải đến năm 2010, những bức ảnh trong cuốn sách dự định xuất bản trên mới được nhà báo Trần Tuấn (TTXVN) triển lãm tại Hà Nội để giới thiệu 100 khoảnh khắc đời thường về Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Nhân kỷ niệm sinh nhật lần thứ 100 của Đại tướng, đạo diễn Hollywood người Mỹ gốc Việt Tiana Alexandra (Nguyễn Thị Thanh Nga, cô từng là môn đệ của huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long, là con gái của một quan chức trong chính quyền Sài Gòn. Chị là người Mỹ đầu tiên bước chân vào nhà Đại tướng nhiều năm trước khi Việt Nam và Mỹ bình thường hóa quan hệ) đã viết về Đại tướng: “Bác là một nhà chiến lược bậc thầy của thế kỷ, một thiên tài quân đội có thể sánh ngang hàng cùng Patton, Rommel, Napoleon…Đối với con, bác đơn giản là một thầy giáo lịch sử của cha con.Trong 15 năm, bác đã rất độ lượng khi cho phép con quay phim về bác…Những đứa trẻ mang cả 2 dòng máu Việt Nam và châu Âu sẽ dạy cho con cháu chúng bằng cách nào mà bác lại làm được những điều tưởng chừng như không thể. Bác đã đối đầu và đánh bại lực lượng hùng mạnh nhất trên trái đất: Nước Mỹ - đất nước đã nuôi dưỡng con…Con cám ơn bác đã mang con trở lại Việt Nam sau hơn 20 năm xa cách. Con đã tìm thấy mảnh đất làm tấm gương cho điều mà con cố kiếm tìm giữa chiến tranh và hòa bình, thiên đàng và trái đất. Và giữa bên này và bên kia. Con sẽ nhớ và sống để kể câu chuyện này”.
 |
|
Tiana Alexandra với hành trình 25 năm làm phim tài liệu về Đại tướng Võ Nguyên Giáp |
Cũng chính bởi những đặc điểm nổi bật và khác biệt này mà Tiana Alexandra đã giành 25 năm để làm phim tư liệu về một vị tướng huyền thoại đã cùng cả dân tộc giành chiến thắng trong những cuộc vệ quốc vĩ đại của dân tộc trong thế kỷ XX: Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Bộ phim tài liệu “Từ Hollywood tới Hà Nội” và “Tôi và Đại tướng” của Tiana Alexandra đã làm cho cả thế giới hiểu rõ thêm về một dân tộc Việt Nam anh hùng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà quân sự thiên tài, người anh hùng của một dân tộc anh hùng, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Nhiều sử gia trên thế giới vô cùng ngạc nhiên khi nghiên cứu về mối quan hệ đặc biệt giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong thế kỷ XX. Từ trong bóng đêm nô lệ, năm 1911, khi người thanh niên yêu nước Văn Ba ra đi từ bến Nhà Rồng đến tận góc bể, chân trời xa lạ tìm đường cứu nước cho dân tộc thì cũng năm đó tại làng An Xá - chốn quê nghèo Quảng Bình - cậu bé Võ Nguyên Giáp vừa cất tiếng khóc chào đời. Để rồi 34 năm sau đó, hai nhân vật lịch sử trở thành đồng chí, thành hai thầy trò và đều được nhân loại tôn vinh và là hiện thân cho hai thế hệ nối tiếp nhau làm nên lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX.
Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh được thế giới tôn vinh là nhà chiến lược vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, thì Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng trở thành nhà chiến lược, chiến thuật và hậu cần quân sự kiệt xuất; Ông đã xây dựng và rèn luyện Quân đội nhân dân Việt Nam trở thành một quân đội cách mạng bách chiến bách thắng; hết lòng yêu thương, sẵn sàng hy sinh cho hạnh phúc của dân tộc mình, cũng như bè bạn, láng giềng và cũng rất nhân văn độ lượng với kẻ thù.
Bác Hồ và Đại tướng được nhân dân và bầu bạn khắp năm châu suy tôn đời đời và hiển thánh trong ngôi đền linh thiêng của lòng dân đất Việt. Cùng với những vị anh hùng khác trong lịch sử mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp như những vì sao sáng mãi trên bầu trời cho non sông đất nước mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững...!
Vương Xuân Nguyên
* Bài viết có s�
